Nowy post - nowa seria
Cześć,
dawno tu nie zaglądałam. Od dłuższego czasu po głowie chodził mi pewien pomysł. Ponieważ sytuacja zmusiła wszystkich do pozostania w domu, więc postanowiłam go zrealizować. Co jakiś czas będę wrzucać posty, w których opiszę wybrane stroje ludowe wraz z moimi rysunkami.
Jako pierwszy wybrałam łowicki strój kobiecy.
Region łowicki leży na Mazowszu, na zachód od Warszawy w dolinie rzeki Bzury i jej licznych dopływów, między Sochaczewem, Kutnem, Brzezinami, Rawą i Gąbinem, czyli w granicach dawnego Księstwa Łowickiego – stanowiącego pierwotnie własność biskupów gnieźnieńskich. Mieszkającym tam chłopom, w porównaniu do tych żyjących w dobrach szlacheckich powodziło się stosunkowo dobrze. Odrabiali oni, co prawda tak jak inni, powinności pańszczyźniane, ale byli otaczani opieką prawną i dzięki temu ich życie układało się łatwiej niż mieszkańcom wsi położonych poza granicami Księstwa Łowickiego.
Ubiory łowickie, obok krakowskich, uchodzą za najpiękniejsze i uważane są za polski strój "reprezentacyjny". Pasiaste ubiory Księżaków opisał Władysław Reymont w powieści "Chłopi". "Dziewuchy ano i kobiety żeniate, przechodzące mimo, spozierały na nią z zazdrością abo i zgoła przystawały w podle, abych nasycić oczy tym jej wełniakiem pasiastym i sutym, co jak tęczą mazurską mienił się na niej, to na jej czarne trzewiki wysokie, zasznurowane aż po białą pończochę czerwonymi sznurowadłami, to na gorset z zielonego aksamitu, tak wyszyty złotem, że aż się w oczach mieniło, to na sznury bursztynów i korali, co otaczały jej białą, pełną szyję - pęk różnobarwnych wstążek zwieszał się od nich na plecach i gdy szła, wił się za nią niby tęcza." [Reymont 2002].
Strój jest wciąż żywy i co ciekawe niejednorodny dla całego subregionu. Noszony jest przy różnych świętach religijnych (np. święto Bożego Ciała), na weselach, podczas dożynek, występów zespołów folklorystycznych. Upodobanie do pasiastych samodziałowych tkanin pojawiło się w różnych regionach centralnej Polski. Wykorzystywano je również w strojach ludowych okolic Opoczna, Rawy Mazowieckiej czy Sieradza.
Tradycyjny łowicki kobiecy strój ludowy składał się z takich elementów jak:
Bielunka - koszula, podobnie jak męska, miała krój przyramkowy. Miała szerokie, haftowane rękawy, a przy szyi niewielki wykładany kołnierzyk.
Kiecka - zwana też wełniakiem, tworzy ją aksamitny stanik zdobiony barwnym haftem, zszyty z szeroką, pasiastą spódnicą.
Zapaska (fartuch) - z pasiastego samodziału, obszyta aksamitką ozdobioną haftem. Utrzymywany w tej samej tonacji kolorystycznej co pasiak na spódnicę kiecki.
Zapaska naramienna – noszono ją zarzuconą na ramiona lub głowę. Szyto ją z grubej, wełnianej, pasiastej tkaniny.
Trzewiki - wysokie do pół łydki na wysokim obcasie. Sznurowano je czarnymi, czerwonymi lub różowymi tasiemkami.
Spencerek – krótki kaftanik z pasiastej tkaniny samodziałowej oraz gładkiej wełnianej bądź aksamitnej. Pasiaste były zdobione naszyciami z pasmanterii, natomiast gładkie haftem płaskim lub koralikowym.
Biżuteria – zróżnicowana i bogata. W okresie kiedy wełniak był czerwony, noszono korale prawdziwe, koloru mocno czerwonego, o kształcie niewielkich walców. Z kolei do kiecek pomarańczowych zakładano bursztyny. W okresie międzywojennym do bursztynów dodatkowo noszono koraliki z tworzyw mniej szlachetnych, medaliki i krzyżyki.
Chusta - noszono trzy typy chustek: wełniane (szalinówki – o żywych barwach, ozdobione wzdłuż wszystkich boków szlakami motywów kwiatowych), jedwabne (jedwabnice – w pastelowych kolorach, z delikatnymi motywami kwiatowymi i długimi frędzlami) i płócienne zdobione haftem. Te ostatnie, zazwyczaj białe, miały wyhaftowany na jednym z rogów duży naturalistyczny motyw kwiatowy.
Na koniec jeszcze udostępniam kilka moich interpretacji stroju łowickiego.
Jak Wam się podoba pomysł na serię takich postów? Jaki strój chcielibyście zobaczyć w następnym?
Bibliografia:
Chmielińska A., 1925. Księżacy (Łowiczanie), Nakładem Księgarni Geograficznej Orbis, Kraków. Chmielińska A., 1930. Księżacy i ich strój, Wydawnictwo Polskiej Macierzy Szkolnej, Warszawa.
Piskorz-Branekova E. 2003, 2008. Polskie stroje ludowe. Tom 1, Wydawnictwo Muza, Warszawa. [if !supportLineBreakNewLine] [endif]
